Oddziały Błękitnej Armii generała Hallera tworzone w oparciu o regulaminy francuskie otrzymały wyposażenie i sprzęt taki sam jak armia francuska. Wyposażenie kuchenne można podzielić na dwie grupy: indywidualne i zespołowe.

Indywidualny zestaw dla każdego strzelca obejmował:

- menażka - Gamelle Individuelle mle 1852

Elementy menażki w podstawowym wariancie były tłoczone z jednego kawałka żelaznej blachy i pokryte cyną. Całość miała wysokość 9 1/2 cm oraz średnice 15 1/2 cm. Występowały też odmiany blaszane wykonane techniką zgrzewania lub lutowania.Zestaw składał się z trzech części: kociołka, pokrywki przymocowanej za pomocą łańcuszka zapobiegającego zgubieniu jej oraz małego rondelka. Po złożeniu menażki rondelek mieścił się wewnątrz kociołka. Dodatkowo w zestawie znajdował się specjalny uchwyt który pozwalał utrzymywać rondelek np. nad ogniskiem w celu podgrzania posiłku. Fotograia ze strony www.lagrandeguerre.cultureforum.net. Sposób przenoszenia menażki prezentują poniższe zdjęcia. Była ona przytroczona na górze tornistra lub kiedy nie używano tornistra w zestawie jak na kolejnej fotografii.

-Manierka - Bidons - mle 1877

Manierka  posiadała pojemność 1 i 2 litry i wykonana była z blachy żelaznej lutowanej z dwóch połówek oraz pokrytej cyną tak jak w przypadku menażki w celu ochrony przed korozją. Specyficzny kształt manierki posiadającej dwa otwory z których większy służył do napełniania a mniejszy do „opróżniania” zawartości. Dodatkowo manierka pokryta była materiałem sukiennym w celu ochrony zawartości przed temperaturą. Na archiwalnych fotografiach można dostrzec że nie było to regułą często żołnierze pokrywali je wszelkimi dostępnymi materiałami we własnym zakresie a nawet noszono ją bez pokrowca. W początkowym okresie I wojny zasadniczo manierki o pojemności 1 litra przydzielano żołnierzom na kontynencie a 2 litry w koloniach gdzie jak np. w Afryce ludzie potrzebują więcej wody. Sytuacja uległa zmianie w trakcie trwania konfliktu gdy braki wody w okopach zmusiły do używania manierek 2 litrowych. Często na fotografiach z epoki widać strzelca wyposażonego w dwie manierki 1 i 2 litry i dodatkowo w zdobyczne niemieckie. Do noszenia na ramieniu służył regulowany skórzany pasek. Manierka często jest błędnie nazywana  bukłakiem na wino. Owszem w armii francuskiej wydawano wino słabej jakości le pinard des poilus ale jako dodatek do wody. Piosenka z epoki sławiąca żołnierskie wino https://www.youtube.com/watch?v=2xUT9FzaE5I 

- Kubek - Quart Réglementaire mle 1865

Wytłoczony z blachy  pokryty  cyną jak inny sprzęt z uszkiem zgrzewanym lub nitowanym do korpusu o pojemności 1/4 litra. Podstawowy model posiadał wysokość 5 1/2 cm oraz średnice 9 1/2 cm. Kubek występował w kilku odmianach wykonywano je też z aluminium. Przytroczony do manierki za pomocą sznurka lub innych dostępnych środków (łańcuszek ,zapinka) w celu ochrony przed zgubieniem jak na fotce z manierką. Przy jego pomocy żołnierze otrzymywali przydziałowe wino.

-Sztućce: widelec (Fourchette) i łyżka (Cuillère)

Wykonane z żelaza pokrytego cyną . W praktyce okopowej używano głównie łyżki.Sztućce noszono w chlebaku. Fotografia ze strony www.lagrandeguerre.cultureforum.net.

- Otwieracz do puszek -  L'ouvre boites modèle 1912

Otwieracz umieszczony był w naciętym kawałku drewna aby zabezpieczyć ostrze. Przechowywano go w chlebaku. Fotografia ze strony www.lagrandeguerre.cultureforum.net.

Na wyposażeniu drużyny znajdowały się :

- Młynek do kawy  -  Moulin à Café "Klepper" Mle.1896

Tak jak pozostały sprzęt wykonany z blachy żelaznej pokrytej cyną. Jeden młynek przypadał na dwie drużyny.
Przenoszony przez strzelca na klapie tornistra. Fotografia ze strony www.lepoilu-paris.com.

- Gamelle de Campement dit Plat à Quatre

Duża metalowa misa wytłaczana z blachy i ocynowana z uchwytami do transportu o średnicy 30 cm i wysokości 11 cm do przygotowywania posiłków w okopach dla oczterech osób noszona na klapie tornistra w płóciennym pokrowcu. Na wyposarzeniu drużyny był dwie takie misy. Fotografie ze strony www.musee-infanterie.com oraz www.bleuhorizon.canalblog.co.m


- Marmite dit Bouthéon

Rodowód tego pojemnika wywodzi się jeszcze z okresu II cesarstwa opracował go kwatermistrz Bouthéon. Kształtem przypomina ziarno fasoli i jak poprzednie sprzęty wykonany z cynowanej blachy składał się z dwóch podstawowych części pokrywki o pojemności 1 1/4 litra oraz dolnej części o pojemności 2 3/4 litra. Dodatkowo pokrywa i pojemnik zostały połączone metalowym łańcuszkiem. Pokrywa posiadała przylutowaną tuleje w którą można wetknąć trzonek ułatwiający trzymanie nad ogniem. Dolny pojemnik posiada druciane ucho ułatwiające przenoszenia. Zasadniczo górna część służyła do przygotowywania kawy lub mogła służyć jako indywidualna menażka zaś dolna umożliwia przygotowywanie zup, gulaszu dla 3 - 4 mężczyzn. Na stanie drużyny znajdowały się dwa takie pojemniki i jak w przypadku Gamelle de Campement dit Plat à Quatre przenoszono go na klapie tornistra w płóciennym pokrowcu. Fotografie ze strony www.musee-infanterie.com oraz www.bleuhorizon.canalblog.com


- Seau en Toile mle 1881

Wiaderko wykonane z mocnego wodoodpornego płótna lnianego o pojemności 5 litrów służyło do dostarczania wody do okopów. Na stanie drużyny znajdowały się dwa takie wiaderka. Przenoszone one były na klapie tornistra.

autor: Jacek Gnat